Fooi of fooi geven is een gewoonte die in veel westerse culturen ingebakken zit, of het nu gaat om bedienend personeel, taxichauffeurs, kappers, bagagebehandelaars, noem maar op. Die is gewoonlijk gestandaardiseerd op 15%, 10% voor middelmatige service en 20% voor uitzonderlijke service.
Terwijl fooi geven als de norm wordt beschouwd (althans in onze ogen), wordt deze etiquette elders ook gevolgd? Is het onbeleefd om de fooien etiquette in Japan toe te passen?
Of je nu alleen op vakantie in Japan bent, of op een werkvakantievisum, de verwachtingen kunnen veel verschillen van de werkelijkheid – vooral als het om het geven van fooien gaat. Hieronder volgt een ruwe gids over hoe je je weg kunt vinden in de ingewikkelde fooi etiquette in Japan – en wanneer je GEEN fooi moet geven.
Is fooi geven in Japan onbeleefd?
Afhankelijk van hoe gewend je bent aan de Japanse cultuur en gewoonten, kun je verbaasd zijn te horen dat er in Japan niet verwacht wordt fooi te geven. Niet alleen wordt het niet verwacht, in veel situaties kan het als onbeleefd worden gezien om in Japan een fooi te geven.
Of je nu uit bent om te genieten van de rijke drinkcultuur van Japan, of overweegt een afspraakje te maken en jezelf niet in verlegenheid wilt brengen, het is van vitaal belang dat je je op de hoogte stelt van de fooi etiquette in Japan. Of zij het, geen fooi geven!
Lees hier meer over “Waarom kiezen voor een stage in Japan?“
Waarom is fooi geven in Japan onbeleefd?
De reden waarom fooi geven in Japan als onbeleefd kan worden gezien is dat ze veel meer waarde hechten aan waardigheid en respect dan aan fooi geven. De Japanners geloven dat je al betaalt voor een goede service, dus is het niet nodig extra te betalen door fooi te geven.
Japan is een van de weinige landen ter wereld waar je een werkelijk spectaculaire service krijgt zonder dat er iets aan vast zit. Fooi geven wordt in Japan niet verwacht, zoals dat wel het geval zou zijn in westerse landen waar fooi geven zeer verwacht wordt.
Er zijn echter enkele opmerkelijke uitzonderingen op deze regel, die we verderop zullen bespreken.
Fooien Etiquette in Japan: Wanneer te vermijden
Een fooi geven zal in de meeste situaties niet alleen geweigerd worden, maar kan ook als onbeleefd opgevat worden. Het is dus belangrijk te begrijpen wanneer het wel, en wanneer het niet in orde is om fooi te geven, om ongemakkelijke momenten te vermijden.
Hier zijn de situaties waarin je zeker geen fooi zult willen geven.
Geen fooi geven in restaurants
De enige plaats waar je beslist GEEN fooi moet geven is in restaurants. De meeste obers en ander restaurantpersoneel zouden het geven van een fooi niet alleen als onnodig zien, maar ook als nogal beledigend!
We weten dat het moeilijk kan zijn, vooral als je bedenkt wat je thuis zou doen, maar fooi geven wordt in restaurants als onbeleefd gezien en moet vermeden worden.
Als je je respect wilt tonen, zeg dan gewoon dank je wel – of arigato gozaimasu!
Geen fooi geven aan taxichauffeurs
Hetzelfde kan gezegd worden van taxichauffeurs, het wordt niet verwacht dat je in Japan je chauffeurs een fooi geeft. Terwijl in andere landen, vooral de VS en het VK, fooi geven niet alleen gewaardeerd wordt maar ook verwacht – is in Japan het omgekeerde het geval.
Een beleefd dank je wel volstaat.
Geen fooi geven in hotels & kuuroorden
Personeel in hotels en kuuroorden verwacht geen fooi, als je dat toch doet kan je fooi al of niet geweigerd worden. Wees niet beledigd als je fooi geweigerd wordt, het is gewoon een deel van de Japanse cultuur.
Als je absoluut een fooi moet geven, doe het geld dan in een envelop en laat die in je kamer achter. Je wilt 100% vermijden dat je een fooi persoonlijk aan een personeelslid overhandigt, want dat kan als onbeleefd beschouwd worden.
Wanneer fooi geven in Japan aanvaardbaar is
Hoewel het geven van fooien voor het grootste deel een grote nee-nee is in Japan – zijn er toch een paar uitzonderingen!
Hier zijn de situaties waarin fooi geven niet per se gebruikelijk is, maar op z’n minst gewaardeerd wordt.
Fooi geven aan Japanse toeristenbedrijven
Een van de situaties waarin fooi geven niet als onbeleefd wordt gezien is bij het geven van fooien aan Japanse toeristenbedrijven. Ze zijn gewend fooi te geven en kunnen het op prijs stellen een kleine fooi te zien. Als je echter toch een fooi wilt geven, volg dan de juiste fooi etiquette.
Doe het geld in een enveloppe, leg de enveloppe in beide handen naar voren gepresenteerd en je hoofd schuin naar beneden. Er is ook geen vast bedrag dat je als fooi moet geven, dus geef gewoon de fooi die op dat moment voor jou goed voelt.
Lees ook: “Accommodatie Japan: wonen tijdens je stage in Japan“
Fooi geven aan privé gidsen en tolken
Het geven van fooien aan privé-gidsen en tolken lijkt veel op het geven van fooien aan Japanse toeristenbedrijven, hoewel het niet verwacht wordt zal men er hoogstwaarschijnlijk dankbaar naar kijken.
De reden waarom privé-gidsen meer gewend zijn aan het ontvangen van fooien is dat ze te maken hebben met toeristen, met een toestroom uit landen als de VS en het VK. De meeste van deze toeristen kennen de Japanse etiquette voor het geven van fooien misschien niet, dus mettertijd is het geven van fooien aan privé gidsen niet alleen getolereerd, maar in de meeste gevallen ook gewaardeerd.
Als je niet zeker weet hoeveel je moet geven, ga dan altijd op je gevoel af. Als het goed voelt, is het dat hoogstwaarschijnlijk ook. De andere mogelijkheid is om ze een klein geschenk uit je eigen land te geven, maar dit vereist natuurlijk vooruit plannen.
Nogmaals, als je overweegt fooi te geven, volg dan de juiste fooi etiquette in Japan. We gaan hieronder in meer detail in op hoe dat moet.
Fooien geven bij Ryokans
Een ryokan is een herberg in Japanse stijl, en biedt vele gemeenschappelijke ruimtes waarin je de rijke cultuur van Japan kunt verkennen. In feite zijn ryokans een van de weinige plaatsen in Japan waar je fooi mag geven.
Als je een uitzonderlijk verblijf hebt gehad kun je het nodig vinden een fooi achter te laten – wat in een ryokan prima is. Je kunt een fooi geven aan specifieke personeelsleden, zoals de okami (de eigenaar van de ryokan) of je nakai-san (je kamerbewaarder) bijvoorbeeld.
Je kunt ook een fooi op het bed achterlaten als je vertrekt, ook hier volg je de juiste fooi etiquette in Japan.
Geisha’s fooi geven
Een van de andere meest voorkomende situaties waarin je fooi moet geven is bij een ontmoeting met een geisha. Dit is een verrijkende ervaring waarbij de geisha optreedt als gastvrouw en als podiumkunstenaar.
Als je het geluk hebt een maaltijd voor één, een privédiner met een geisha mee te maken is dit wat je kunt verwachten. Ze zal dansen, muziek spelen en je zelfs leren hoe je Japanse spelletjes moet spelen.
Als de maaltijd begint schenkt ze je drankje in en kondigt een toast aan. Op dat moment overhandig je haar een enveloppe met een fooi erin. Je kunt zelf bepalen hoeveel fooi je geeft, maar het gemiddelde is ongeveer ¥3.000 per persoon.
Lees ook: “Kosten stage Japan“
Etiquette voor het geven van fooien: Hoe een fooi op de juiste manier te geven
Hoewel het geven van fooien in Japan heel ongewoon is, is er in bepaalde situaties toch een juiste manier om fooi te geven. Terwijl in Westerse landen gewoon een som geld uit je portemonnee trekken de norm zou zijn, zou je in Japan met wijd open ogen worden begroet.
De beste manier om fooi te geven (zoals eerder vermeld) is het geld in een enveloppe te doen. Die kun je dan bijvoorbeeld in hotelkamers achterlaten, om te voorkomen dat je de fooi aan een individu geeft.
Of als je een bepaalde persoon in gedachten hebt, kun je de fooi met beide handen naar buiten houden, en de fooi wordt dan met beide handen aangenomen.
Voor het geval je geen envelop hebt, en je geen tijd hebt om naar de dichtstbijzijnde gemakswinkel te nippen – volstaat het om de fooi in een schoon stuk papier te wikkelen.
We hopen dat onze gids over fooi etiquette in Japan en wanneer geen fooi te geven je van pas komt.
